بله. شرط ارزیابی دانش‌بنیان محصولات یک شرکت، دانش‌فنی تولید محصول حداقل در حد نمونه آزمایشگاهی است. تمامی شرکت‌ها با داشتن این امکان می‌توانند وارد فرایند ارزیابی دانش‌بنیان شوند و در این مورد تفاوتی میان شرکت تازه‌تاسیس یا باسابقه نیست.

به زبان ساده بخواهیم بگوئیم، برای شرکت هیچ تفاوتی ندارد که «نوپا» محسوب شود یا «تولیدی». فرایند ارزیابی شرکت‌های نوپا و تولیدی کاملا یکسان است. پس از ارزیابی و دریافت تاییدیه دانش‌بنیان نیز هیچ تفاوتی در استفاده از حمایت‌ها وجود ندارد و شرکت‌های نوپا و تولیدی بسته به نوع 1 یا 2 بودن می‌توانند از تمام حمایت‌های معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری استفاده کنند.
اما تفاوت این دو نوع شرکت در چیست؟ شرکت‌های که هنوز اظهارنامه مالیاتی ندارند یا درآمد عملیاتی درج شده در اظهارنامه‌شان صفر است، شرکت «نوپا» نامیده می‌شوند. معمولا شرکت‌های تازه تاسیس که هنوز سال مالی آن‌ها سر نرسیده یا سالها راکد بوده‌اند و هنوز فعالیت تولیدی جدی خود را آغاز نکرده‌اند، چنین شرایطی دارند.
سایر شرکت‌ها را «تولیدی» می‌نامند. همان‌طور که گفتیم به جز بحث اظهارنامه، هیچ تفاوتی بین این دو نوع شرکت نیست و این تفکیک صرفا برای تکمیل آمار و اطلاعات کارگروه دانش‌بنیان انجام می‌شود.

تمامی حمایت‌های دانش‌بنیان به تمام شرکت‌های دانش‌بنیان تعلق می‌گیرد، جز یک مورد: معافیت مالیاتی. این تفکیک «نوع 1» و «نوع 2» برای همین است. که تفکیک شود کدام شرکت‌ها باید از پرداخت مالیات معاف شوند و کدام، نباید. طبق آیین‌نامه، شرکت‌هایی می‌توانند «نوع 1» شوند که حداقل 25 درصد از درآمد مالی سال گذشته‌شان از فروش محصولات «نوع 1» بوده باشد. این محاسبه براساس اظهارنامه مالیاتی سال گذشته انجام می‌شود.
باقی شرکت‌ها که این شرط را برآورده نمی‌کنند، حداقل با داشتن یک محصول نوع 1 یا نوع 2، دانش‌بنیان «نوع 2» می‌شوند و می‌توانند به جز آن یک حمایت، از تمام حمایت‌های دیگر دانش‌بنیانی استفاده کنند.
اگر شرکت هیچ محصول نوع 1 یا نوع 2 نداشته باشد، طبیعتا مردود می‌شود و دانش‌بنیان نخواهد شد.

در فرایند ارزیابی، سطح فناوری محصولات شرکت‌ها شامل سه دسته می‌شود:
• بالا: نوع 1
• متوسط: نوع 2
• پایین: فاقد سطح فناوری

معیار قرارگیری محصول موردارزیابی در هر یک از سه دسته بالا، تشخیص کارشناسان شوراهای سردبیری معاونت علمی است. هر زمان در فرایند ارزیابی، کارشناسان به این نتیجه برسند که محصولات شرکت در کدام یک از سه دسته بالا قرار دارند، نتیجه را تعیین می‌کنند و بر همین اساس، آن‌ها را سطح‌بندی می‌کنند. اما معمولا این تشخیص پس از طی شدن کامل فرایند ارزیابی و انجام بازدید از شرکت و بررسی گزارش بازدید به دست می‌آید.

براساس ماده 43 قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت – مصوب 4/12/93، دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی (دولتی و غیردولتی) مجازند با ایجاد و مشارکت در شرکت‌های دانش‌بنیان که حداکثر چهل ‌و نه درصد (49%) سهام آن متعلق به دانشگاه‌ها، مؤسسات پژوهشی و دیگر واحدهای دولتی و مابقی سهام متعلق به اعضای هیأت‌‌‌‌علمی و دانشجویان و سایر سهام‌داران بخش خصوصی است، نتایج تحقیقات اعضای هیأت‌‌‌‌علمی و دانشجویان خود را تجاری‌سازی نمایند.

خیر. تمام شرکت‌های غیردولتی که بیش از 50 درصد مالکیت سهام آن‌ها در اختیار بخش خصوصی باشد، می‌توانند دانش‌بنیان شوند. نوع حقوقی شرکت‌ها هیچ تاثیری در روند ارزیابی دانش‌بنیان ندارد و همه انواع شرکت‌های خصوصی اعم از سهامی عام، سهامی خاص و با مسئولیت محدود می‌توانند دانش‌بنیان بشوند.

برای ثبت درخواست و ورود به فرایند ارزیابی دانش‌بنیان، باید در سامانه دانش‌بنیان ثبت نام کنید و مدارک لازم را در آن بارگذاری کنید. توضیحات بیشتر در ویدیوی بعدی ارائه شده است.

راحت بگوییم: باید محصول سطح بالا تولید کنید! شرکتی که یک محصول دارد و با همان هم دانش‌بنیان نوع 2 شده، یعنی سطح فناوری محصولش به‌صورت متوسط تایید شده است. حالا چه فروشش از آن محصول صفر باشد و چه صدها میلیارد تومان، باز هم نوع 2 خواهد بود. اولین قدم برای نوع 1 شدن، تولید محصول سطح بالا است. در قدم دوم هم باید 25 درصد از فروش سالانه تان از آن محصول سطح بالا باشد.
تشخیص سطح محصولات بر عهده شوراهای سردبیری معاونت علمی است، اما احتمالا با خواندن معیارهای تفصیلی ارزیابی در حوزه خودتان و همچنین فهرست محصولات دانش‌بنیان، بتوانید تا حدودی متوجه شوید که چه محصولی از نظر معاونت علمی و فناوری، سطح بالا است.

نه فقط برای این مسئله، که برای هرگونه مشکلی که در تمامی فرایندهای مربوط به دانش بنیان با آن مواجه شده‌اید (اعم از دریافت حمایت‌های دانش بنیان، فرایند ارزیابی دانش بنیان، مشکلات مختلف در سامانه‌های مربوط به معاونت علمی و …) می‌توانید به «سامانه پاسخگویی مکتوب» مراجعه کنید. در این سامانه می‌توانید مشکل خود را به همراه موضوع و حوزه آن در سامانه ثبت کنید. پیام شما به مسئول مربوطه در معاونت علمی ارجاع داده می‌شود و بخش‌های مختلف موظفند نهایتا ظرف 72 ساعت برای برطرف کردن مشکل شما اقدام کنند.

اگر حداقل 25 درصد فروش سالانه شرکت شما مربوط به این محصول باشد، شما می‌توانید برای تبدیل وضعیت خود به شرکت دانش‌بنیان نوع 1 و استفاده از معافیت مالیاتی برای فروش این محصول درخواست بدهید.
برای این کار به حساب کاربری خود در سامانه دانش‌بنیان مراجعه کنید. در قسمت مشخص شده در تصویر، از قسمت «اعتراض به نتیجه ارزیابی» درخواست بررسی مجدد دهید و توضیحات خود را درج کنید. پس از ثبت درخواست از سوی کارگرووه مربوطه در معاونت علمی، هماهنگی لازم برای ارزیابی مستندات مالی شما انجام خواهد شد.