بخش اول رویداد سپینو در روز شنبه 17 آبان 1404 ماه از ساعت 13 الی 16 در سالن شیخ بهایی صندوق نوآوری و شکوفایی برگزار شد. این بخش از رویداد به بررسی مسائل و چالشهای حوزه توانمندسازی سالمندان توسط کارشناسان این حوزه اختصاص داشت.
سخنرانان و موضوعات مورد بحث این بخش از رویداد عبارت بود از:
- آقای محمدسجاد میرزاخانی، مدیرعامل موسسه مطالعاتی سپید
موضوع سخنرانی: معرفی موسسه مطالعاتی سپید
- آقای مهندس جغتایی، مدیرعامل صندوق پژوهش و فناوری دانشگاه علم و صنعت
موضوع سخنرانی: مدلهای نوین کسبوکار در فناوری های سالمندی
- آقای دکتر مطیعی، رئیس پارک علم و فناوری علامه طباطبایی
موضوع سخنرانی: شناسایی فرصت های کارآفرینی
- آقای دکتر مصدق راد، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران
موضوع سخنرانی: تابآوری و سلامت روانی در سالمندی با کمک فناوری
خلاصه مهمترین موارد مطرح شده توسط هر یک از سخنرانان در ادامه قابل مشاهده است.
- آقای محمدسجاد میرزاخانی، مدیرعامل موسسه مطالعاتی سپید
مؤسسه مطالعاتی سپید زیرمجموعه مؤسسه توانمندسازی بازنشستگان نیروهای مسلح و در نهایت وابسته به سازمان تأمین اجتماعی نیروهای مسلح است و بخشی از مأموریتهای ساتا در حوزه بازنشستگان به این مؤسسه واگذار میشود. مأموریتهای فعلی مؤسسه در چهار محور انجام میگیرد. در بخش نوآوری، رویداد سپینوی ۱ با مشارکت دانشگاه علم و صنعت و صندوق نوآوری برگزار شد که از میان ۱۹۰ تیم ثبتنامکننده، ۱۲ طرح به مرحله نهایی و چهار طرح به مرحله اجرایی رسیدهاند. در بخش پژوهش، حدود ۴۵ طرح کلانپژوهشی عمدتاً سفارشی و محرمانه از سوی ساتا اجرا میشود. در حوزه منابع انسانی، خدمات متناسب با نیاز مشتری طراحی و ارائه میشود و همکاریهایی با دانشگاه تهران و دانشگاه علامه وجود دارد. همچنین مرکز مشاوره کسبوکار با هشت کلینیک و ۱۵۰ مشاور فعالیت کرده و پلتفرم بازکار نیز برای جذب الکترونیکی نیروی انسانی در حال اخذ مجوزهای امنیتی است. در حوزه آموزش، مؤسسه نشر سپید متولی اجرای طرح مهتاب برای بازنشستگان است و سالانه حدود ۱۱۰ هزار نفر در دورههای آموزشی آن شرکت میکنند.
- آقای مهندس جغتایی، مدیرعامل صندوق پژوهش و فناوری دانشگاه علم و صنعت
این سخنرانی به بررسی مدلهای کسبوکار در حوزه سالمندی از نگاه سرمایهگذاران میپردازد و تأکید میکند که فناوریهای HItech و افزایش طول عمر باکیفیت، از مهمترین ترندهای جهانی و فرصتهای بزرگ سرمایهگذاری هستند. سه محور اصلی این حوزه شامل پایش سلامت، استقلال سالمندان و امنیت آنان است و فناوریهایی مانند هوش مصنوعی، اینترنت اشیا، فینتک و رباتیک نقش کلیدی دارند. چالش مهم، فاصله میان طراحی محصولات و نیازهای واقعی سالمندان است؛ چنانکه ۶۴٪ افراد بالای ۵۰ سال معتقدند فناوریها متناسب با نیازشان طراحی نشدهاند. مدلهای کسبوکار B2C، B2B و B2G هرکدام مزایا و مشکلاتی دارند و ترکیب B2B و B2C بهعنوان مدل بهینه برای مقیاسپذیری و کاهش ریسک معرفی میشود. همچنین مدلهای پلتفرمی میتوانند ارزش مشترک ایجاد کرده و هزینه خدمات را کاهش دهند و نهادهای میانی باید اکوسیستم لازم را برای ارتباط فناوران، سالمندان و ارائهدهندگان خدمات فراهم کنند. چالشهایی مانند تصور نادرست سالمندان درباره پوشش هزینهها، بوروکراسی و نبود رگولاتوری مناسب نیز مطرح است و تأکید میشود که سیاستگذاران باید موانع را رفع کنند تا استفاده از فناوریهای حوزه سالمندی تسهیل شود. در نهایت توصیه میشود کسبوکارها با رویکرد طراحی فراگیر و مدلهای هیبریدی خود را بازطراحی کنند تا بتوانند نظر سرمایهگذاران را جلب کرده و نقش مؤثری در بهبود کیفیت زندگی سالمندان داشته باشند.
- دکتر مطیعی، رئیس پارک علم و فناوری دانشگاه علامه طباطبایی
آقای دکتر مطیعی در این بخش از سخنان خود، ابتدا به مفهوم نوآوری اشاره میکند و توضیح میدهد که نوآوری میتواند تدریجی یا جهشی باشد؛ نوآوری تدریجی ریسک و سود پایینتری دارد، در حالی که نوآوری جهشی میتواند بازار را دگرگون کرده و سودهای بزرگ ایجاد کند. هدف کارآفرینی و استارتاپها نیز تحقق همین نوآوریهای ارزشآفرین و کمک به توسعه کشور است، چنانکه شومپیتر کارآفرین را «پیامآور نوآوری» میداند. سپس سه نوع فرصت معرفی میشود: فرصتهای تخصیصی که از عدم تعادل عرضه و تقاضا شکل میگیرند و کمریسکترین نوع هستند؛ فرصتهای اکتشافی که در آن یک نمونه موفق از جای دیگر به بازار جدید منتقل میشود و ریسک بیشتری دارد؛ و فرصتهای خلقی که در آن عرضه و تقاضا از صفر ایجاد میشود و بالاترین سودآوری را دارد. اشاره میشود که در حوزه سالمندی بسیاری از ایدهها در سطح فرصتهای تخصیصی باقی ماندهاند و تفکر واگرا میتواند زمینه خلق فرصتهای نوآورانه را فراهم کند. در ادامه مثالهایی مانند نقش بازنشستگان بهعنوان نیروی انسانی یا حتی سرمایهگذار مطرح میشود تا نشان دهد که تغییر زاویه دید میتواند فرصتهای جدیدی در این حوزه ایجاد کند.
- دکتر مصدق راد، استاد تمام سیاست گزاری و مدیریت سلامت دانشگاه علوم پزشکی ایران
رشد توسعه اجتماعی و پزشکی باعث افزایش امید به زندگی و کاهش زاد و ولد شده و بهتبع آن، جمعیت سالمندان در جهان و ایران رو به افزایش است؛ امری که هزینههای سلامت، بهویژه در حوزه سلامت روان، را بالا برده و توجه جدی میطلبد. سالمندان، بهخصوص بازنشستگان نیروهای مسلح، با چالشهای روانی بیشتری مانند استرسهای مزمن، اضطراب، افسردگی، اختلالات خواب و پیامدهای مواجهه با بحرانها روبهرو هستند. کاهش حافظه کوتاهمدت، تمرکز، تحلیل اطلاعات و احساس از دست دادن نقش اجتماعی نیز وضعیت روانی آنان را آسیبپذیرتر میکند. در این میان، تابآوری روانی اهمیت مییابد؛ یعنی توانایی بازگشت فرد به تعادل پس از بحران و جلوگیری از «ترومای پس از حادثه». عوامل مهمی مانند حمایت خانواده، معنویت، هدفمندی و سلامت جسمانی در افزایش تابآوری سالمندان مؤثرند. فناوری میتواند نقش اساسی در ارتقای سلامت روان سالمندان ایفا کند؛ ابزارهایی چون اپلیکیشنهای سلامت روان، پلتفرمهای مشاوره، واقعیت مجازی و افزوده، رباتهای همدم، گجتهای پوشیدنی، بازیهای جدی و باشگاههای مجازی. این فناوریها میتوانند استرس را کاهش دهند، خلقوخو را پایش کنند، مشاوره ارائه دهند، کابوسها و اختلالات خواب را مدیریت کنند و حس تعلق اجتماعی ایجاد نمایند. نمونههای بینالمللی مانند اپلیکیشنهای ویژه بازنشستگان ارتش آمریکا نشان میدهد که طراحی اختصاصی برای نیروهای مسلح امکانپذیر و اثربخش است. در توسعه این فناوریها باید اصولی چون سادگی، رابط کاربری مناسب سالمند، قابلیت شخصیسازی، استفاده از صوت و تصویر، سازگاری با ابزارهای ساده، امنیت اطلاعات و رعایت هویت و ارزشهای نظامی رعایت شود. سخنرانی تأکید میکند که نوآوری در این حوزه میتواند بهطور مؤثری تابآوری و سلامت روانی سالمندان نیروهای مسلح را افزایش دهد و نقش تعیینکنندهای در آینده خدمات حمایتی داشته باشد.